Son zamanlarda sözcük dağarcığımıza ingilizceden geçen toksik sözcüğünü ilişkilerimizi tanımlarken kullanmaya başladık. Toksik ilişki, toksik aile ilişkileri vb. Toksik sözcüğünün anlamı zehirli, sağlığa zararlıdır. Sağlığa zararlı insan ilişkileri, sağlığa zararlı aile ilişkileri anlamında kullanılıyor. Ağız yoluyla alınma ya da bir şekilde emilmeyle biyolojik sistemlerde hasar veya ölüm oluşturan maddeler zehir ya da toksin, bu maddeleri inceleyen bilim dalına ise toksikoloji deniliyor. Radyoaktif zehirler ise (polonyum 220 izotopu) canlı organizmanın yapısındaki kimyasal elementlere yaydığı radyoaktif parçacıklar ile elementlerin çekirdek yapısının değişmesine neden oluyor. Bu değişimin sonucu olarak elementler bir başka elemente dönüşüyor. Toksik maddeler, az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir. Toksik bir maddeyi ciğerlerimize çektiğimiz zaman; aptallaşırsınız, baş dönmesi yapar, ne yaptığınızı bilmezsiniz, baş ağrısı verir, gözleriniz tahriş olur, bir sarhoşluk, dengesizlik görüntüsüne kavuşursunuz, şuurunuzu kaybedersiniz, nefes alamayabilirsiniz, ölümle karşılaşırsınız.
Sürekli olarak boş boş konuşan, hep her şeyi karşı taraftan bekleyen, kaprisler yapıp çıldırtan üstüne üstlük bir de manipülasyonlarla istediğini elde etmeye çalışan, sorumluluklarını hep başkalarına yükleyen, değer vermekten aciz, iletişim halinde olduğu insanlara bir şey katmayan aksine onların hayatından çalıp ömür törpüsü görevini hakkıyla icra eden insan modelidir toksik insanlar. Herkes toksik mi? Hayır, herkes toksik değil tabii. Toksik insanlar aile üyelerimiz olabilir mi? Evet olabilir. Çünkü hiçbirimiz mükemmel değilizdir. Hepimizin kusurları vardır. Kusurların olması toksik oldukları anlamına da gelmez. Toksik insanların diğer insanlardan ayırt edilmesi zordur. Toksik; gerçekte bir insanın gerçek karakteri, zihniyeti ve iradesinin durumudur. Davranışların tutarlılığı ve kalıcılığı ancak görebilmemizi sağlar.
Kusurlu olduğumuzda, kişisel ve ilişkisel zaaflarımızı üstlenmekte sorun yaşamayız. Hata yaptığımızda kendimize dahi gülebilir, gerektiğinde yanlışı itiraf edip özür de dileyebiliriz. Ancak toksik insanlar kendilerini kusurlu görmezler, zaaflarıyla yüzleşmek istemezler. 2 yaş narsisizminden çıkamazlar. Tıpkı 2 yaşındaki bebekler gibi toksik insanlar da tüm kararlarını hislerine dayandırırlar. Eylemlerinin sonuçlarını düşünmek, o an istediklerini almanın yanında hiç kalır. Toksik insanlar başkalarını düşünmeye tahammül edemez, onlarla konuşmaya çalıştığınızda, kendi üzerine düşünmek yerine kendine göndermelerde bulunur. Toksik insanlar manipülasyon yöntemlerini çok iyi kullanırlar. İki toksik insanın birlikte olmaları, çift olmaları durumunu ise tarif etmek oldukça güçtür.
Eğer toksik birisiyle partner ilişkiniz varsa; söylediğiniz ya da yaptığınız hiçbir şey yeterli değildir, çünkü mükemmel olduklarına inanırlar yani asla hata yapmazlar. İlgi odağı olmaları gerekir. Senaryoyu değiştirip istedikleri yöne çekebilirler, sizi yalancı çıkarabilirler, size öfkelenirler, anlaşmazlıklar asla çözülmez. Sevgililer günü gibi özel günlerde o gününüzü rezil ederler. Köken ailenizle aranızı bozarlar, katı ve tek yönlüdürler. Farklılıklara tahammül edemezler. Benmerkezcidirler. Hep kendileriyle meşguldürler. Hastalıklarını, psikosomatik şikâyetlerini anlatmayı çok severler. En küçük bir kusurunuzda üstünüze kalkarlar. Geçmişinizi kurcalar ve sizi incitmek için kullanır, kendinizi suçlu hissetmenize ve kişiliğinizden utanmanıza yol açarlar. Sınırlarınızı ihlal ederler. Empati kuramazlar çünkü duygularınızı önemsemezler ve acı çektiğinizi görmekten hoşlanırlar. Bütün bunlardan sonra kendilerinin masum olduğuna inanırlar ve aksi yönde kanıt gösterdiğinizde incinirler.
Sürekli ilgi isteyen, hep en mutsuz, hep en acili, hep en acıklı deneyimlere sahip, en sık kullandığı iki sözcük “ama” ve “ben” olan insandır. Hayatınızı elinizden çalabilecek kadar bencildir. Bunu asla kabul etmez. Hayatınızı çalabilmesi için sevgiliniz filan olması gerektiğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Daha çok arkadaş maskesiyle gelip dost kisvesiyle yerleşir, kalırlar. Genellikle intihar ya da kendine zarar verme imasıyla ilgiyi üzerlerinde tutmaya çalışırlar. eğer doğru bir avsanız başarırlar.
Toksik insanların özelliklerinin hiçbirinin sevgiyle ilgisi olmadığını anlamış olmalısınız. Bu özelliklerin tümü hamlık, bencillik ve manipülasyon odaklıdır. Sağlıklı insanlar kendilerini ve başkalarını sevmek söz konusu olduğunda tutarlılık, öngörülebilirlik, bağlantı ve iletişime değer verir. Sağlıklı insanlar sadece faydalanacakları insanlara değil, herkese naziktir. Sürekli bir şaşkınlık içinde yaşıyor ve partnerinizle ilişkinizin pamuk ipliği gibi incelmişçesine kırılganlaştığını hissediyorsanız, muhatabınız sağlıklı biri değildir. Bazı ciddi değişiklikler yapmanız gerekir.
Eğer çift terapisine gelen çift toksikse;
Son zamanlarda çok karşılaştığım bir çift tipi. Çift terapisine gelenler sorunlarının çözümüne yardımcı olmam, sorunlarına ayna tutabilmem için gelirler. Toksik insanlar çift terapisine ise kendilerini onaylatmak için geliyorlar. Çift terapisinde doğrusal bir nedensellik olmadığını, döngüsel nedensellik olduğunu hep vurgularım. Amerikalı Çift Terapisti Gottman Çiftinin metaforu Mahşerin dört atlısından yani çiftlerin birbirlerini aşağılamasından, eleştirisinden, sürekli savunmada olmasından ve duvar örmelerinden bahsederek ilişkilerini iyileştirmeye çalışırım. İlişkiye odaklanırım. İlişkilerine odaklanıp iletişimi güçlendirdiğimizde mahşerin dört atlısı diye bahsedilen çift ilişkisinin toksinleri kalmaz. Toksik bir çiftle bunu yapmak oldukça güçtür. Çünkü empati kurmazlar ve haklılık şemaları o kadar güçlüdür ve katıdır ki iletişimde direnirler ve en önemlisi her ikisi de bencildir.
Siz değerli okuyucularım; toksik insanlarla ilişkinizi düzenlerseniz, zamanla düzeldiğinizi göreceksiniz. Kendinize iyi davranın, kendinizle gurur duyun, kendinize ne kadar yol aldığınızı ve neleri atlattığınızı hatırlatın, başaramayacağınız konusunda en küçük bir şüpheniz olduğunda daha önce zorlukları aştığınız, başardığınız o zor zamanları hatırlatın.
